Đêm ngày 22 tháng 6 năm 431 tại thành phố Êphêsô, có một cuộc rước đèn vĩ đại. Đoàn rước muôn người vừa đi diễu hành vừa tung hô vang trời: “Thánh Maria, Đức Mẹ Chúa Trời, cầu cho chúng con là kẻ có tội”. Nguyên do là vì Nét-tô-ri-ô, giám mục thành Công-tăng-ti-nốp chối Đức Matia không phải là Mẹ Thiên Chúa. Theo ông, Đức Kitô chỉ là một người được phúc tiền định mặc thiên tính, trở nên đền thờ của Ngôi Lời. Ông phân tách Ngôi Lời ra khỏi Đức Kitô và phân chia Ngôi Hai nhập thể thành ngôi vị riêng biệt, được lồng vào nhau. Rồi ông chủ trương: chỉ nên gọi Đức Maria là mẹ Đức Kitô chứ không phải mẹ Thiên Chúa.
Trước chủ trương của Net-tô-ri-ô, Công đồng chung được triệu tập tại Êphêsô để giải quyết vấn đề. 160 nghị phụ là các Giám mục của Ai Cập, Pa-let-tin, Tiểu Á, và đại diện của Roma, là thánh Xy-ri-ô, chủ toạ. Sau một ngày hội họp và tranh luận, Công đồng đã cất chức Nét-tô-ri-ô, và tuyên bố chủ trương của ông là lạc thuyết, đồng thời Công đồng chung chấp nhận bản hội thảo của thánh Xy-ri-ô và tuyên bố: Đức Kitô tuy có hai bản tính, nhưng chỉ có một NGÔI. Cho nên Đức Maria là mẹ Đức Kitô thì cũng là mẹ Thiên Chúa. Để mừng kính và đánh dấu thành quả của Công đồng, cuộc rước đèn được tổ chức, và kinh: THÁNH MARIA ĐỨC MẸ CHÚA TRỜI, CẦU CHO CHÚNG CON LÀ KẺ CÓ TỘI: đã được sáng tác vào dịp này và được Đức Giáo Hoàng Xê-lét-tin chấp nhận.
Việc Đức Maria là mẹ Đức Kitô và là mẹ Thiên Chúa đã được minh chứng và ghi lại đầy đủ trong Kinh Thánh. Trước hết, chúng ta thấy Đức Mẹ đã thực sự sinh hạ Chúa Giêsu, như trong bảng gia phả thánh Matthêu đã viết: “Giuse, là bạn của Maria, mẹ của Chúa Giêsu, gọi là Đức Kitô”. Và khi thấy Chúa rao giảng những lời kỳ diệu, người ta rất ngạc nhiên nói: “Ông ta không phải là con của bà Maria, người bà con và sống với chúng ta sao?”. Thực vậy, thân xác của Chúa Giêsu được cấu thành bởi một phần thân xác đồng trinh của Đức Mẹ. Chính nhờ thân xác sinh bởi Đức Mẹ mà Chúa Giêsu đã cứu chuộc chúng ta. Hơn nữa, không những Chúa Giêsu là người thật mà còn là Thiên Chúa thật, Ngài vừa là người vừa là Thiên Chúa. Bởi thế, nếu Đức Mẹ là mẹ thật của Chúa Giêsu, thì Ngài cũng là mẹ thật của chính Thiên Chúa, một tước vị cao cả, một đặc ân tuyệt đối mà không ai dám nghĩ tới, kể cả chính Đức Mẹ. Vì thế, những đoạn trong Kinh Thánh nói về “mẹ Chúa Giêsu” phải hiểu theo nghĩa đó. Vì Kinh Thánh luôn luôn quả quyết Chúa Giêsu là Con Thiên Chúa.
Thực vậy, bởi chức vụ mẹ Thiên Chúa, Đức Mẹ đã đạt tới đỉnh cao của nhân loại, và đạt tới gần ranh giới của thần linh. Mọi tước vị và các đặc ân khác được ban cho Đức Mẹ, chỉ là những đòi hỏi bắt buộc phải có hay là những hậu quả của chức vụ mẹ Thiên Chúa độc đáo này. Nói cách khác đi, tước hiệu mẹ Thiên Chúa là lý do, là nguyên nhân của mọi ơn trọng đại và một vinh dự khác của Đức Mẹ, đó là các ơn vô nhiễm nguyên tội, đầy ơn phúc, đồng trinh trọn đời, lên trời hồn xác.
Như vậy, Kinh Thánh cũng như giáo huấn của Giáo Hội đều đã
xác nhận và tuyên xưng Đức Mẹ là mẹ Thiên Chúa. Chúng ta không còn thắc mắc hay
hoài nghi nữa. Vậy mẹ Maria là mẹ của Thiên Chúa cũng là mẹ của tất cả và của từng
người chúng ta. Trên đời này, không người mẹ nào lại không thương con của mình.
Tình mẹ thương con lại còn bao la như bầu trời, mênh mông như biển Thái Bình. Mẹ
Maria cũng vậy, tuy nhiên sự can thiệp của mẹ với từng người có khác nhau tuỳ
điều kiện và hoàn cảnh của mỗi người. Với tội nhân, mẹ xin cho họ được ơn thống
hối, với những người yếu đau, sầu khổ, mẹ xin cho họ ơn bình an và lòng cậy
trông bền vững; Với những người con thánh thiện công chính, mẹ vui lòng hả dạ
và xin thêm cho họ ơn thánh, công nghiệp và vinh quang. Trước mắt Đức Mẹ là Đấng
đã hoàn toàn trung thành với Thiên Chúa và đã được vinh quang trên trời, chúng
ta phải luôn tự nhận mình là kẻ tội lỗi và khiêm tốn kêu xin Mẹ cầu bầu cho
chúng ta như trong kinh Kính Mừng mà chúng ta vẫn đọc: “Kính mừng Maria đầy ơn
phước…”.
Mẹ là Mẹ Thiên Chúa, được Thiên Chúa yêu thương tuyệt vời trọn
hảo nên lời cầu xin của Mẹ đẹp ý Chúa. Có Mẹ đứng về phía chúng ta, lời cầu xin
của chúng ta cũng đẹp lòng Thiên Chúa. Chúng ta xin Mẹ cầu cho chúng ta khi nay
và trong giờ lâm tử. Lời cầu hôm nay bảo đảm cho giờ lâm tử và giờ lâm tử là
thành quả của lời cầu hôm nay. Nếu hôm nay chúng ta làm con Chúa trọn vẹn, thì
giờ lâm tử sẽ thật dễ dàng. Trái lại nếu hôm nay chúng ta không làm con Chúa tử
tế, thì giờ lâm tử, Mẹ sẽ vất vả lắm đấy. Vậy xin Mẹ cầu xin cho chúng con hôm
nay và trong giờ lâm tử. Amen
Linh Mục Gioan Kim Khẩu Trì Công Vị
